Тлумачэнне па вывазе, перапрацоўцы і абясшкоджванні цвёрдых камунальных адходаў
У адпаведнасці з Законам Рэспублікі Беларусь ад 16 ліпеня 2008 г. № 405-З «Аб абароне праў спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг» (далей – Закон), артыкулам 29 Жыллёвага кодэкса Рэспублікі Беларусь ад 28 жніўня 2012 г. паслуга па вывазе, абясшкоджванні і перапрацоўцы цвёрдых камунальных адходаў адносіцца да асноўных жыллёва-камунальных паслуг, дагавор на аказанне гэтай паслугі з'яўляецца публічным.
Тыпавы дагавор на аказанне паслуг па вывазе ад аднакватэрных, блакіраваных жылых дамоў цвёрдых камунальных адходаў, іх абясшкоджванню і перапрацоўцы зацверджаны пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 27 студзеня 2009 г. № 99 «Аб мерах па рэалізацыі Закона Рэспублікі Беларусь «Аб абароне правоў спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг».
Згодна з артыкулам 18 Закона спажывец абавязаны заключыць дагавор на аказанне асноўных жыллёва-камунальных паслуг, падрыхтаваны і прадстаўлены выканаўцам, за выключэннем выпадкаў, калі спажывец пісьмова адмовіўся ад заключэння такога дагавора і неаказанне адпаведных асноўных жыллёва-камунальных паслуг канкрэтнаму спажыўцу тэхнічна магчыма.
Пры гэтым заключэнне дагавора з'яўляецца для спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг гарантыяй абароны сваіх праў у выпадку аказання гэтай паслугі з недахопамі альбо яе неаказання.
Неаказанне канкрэтнаму спажыўцу (або ў дачыненні да аднаго дома) паслугі па вывазе, абясшкоджванні і перапрацоўцы цвёрдых камунальных адходаў тэхнічна немагчыма, так як арганізацыі жыллёва-камунальнай гаспадаркі аказваюць дадзеную паслугу ў населеным пункце на пастаяннай аснове ў адпаведнасці з зацверджанымі схемамі абыходжання з адходамі. Так, арганізацыі ЖКГ на пастаяннай аснове арганізуюць аказанне дадзенай паслугі і нясуць выдаткі з гэтым звязаныя (заработная плата рабочых, транспартныя выдаткі і г.д.). Пры гэтым спажывец паслугімае магчымасць ёю карыстацца таксама на пастаяннай аснове .
Парадак налічэння грамадзянам плацяжоў за жыллёва-камунальныя паслугі вызначаны Палажэннем аб парадку разліку і ўнясення платы за жыллёва-камунальныя паслугі і платы за карыстанне жылымі памяшканнямі дзяржаўнага жыллёвага фонду, зацверджаным пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 12 чэрвеня 2014 г. № 571 (далей – Палажэнне).
Да ўступлення ў сілу пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 23 сакавіка 2016 г. № 233 «Аб унясенні дапаўненняў і змяненняў у пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь» (далей – Пастанова) парадак налічэння платы за паслугу па вывазе, абясшкоджванні і перапрацоўцы цвёрдых камунальных адходаў у жылым памяшканні, у якім адсутнічалі зарэгістраваныя па месцы жыхарства грамадзяне, вызначаўся пунктам 52 Палажэння, у адпаведнасці з якім плата за дадзеную паслугу налічвалася зыходзячы з нарматыву адукацыі цвёрдых камунальных адходаў на аднаго плацельшчыка жыллёва-камунальных паслуг па тарыфах, якія забяспечваюць поўнае пакрыццё эканамічна абгрунтаваных выдаткаў на іх аказанне.
З прыняццем Пастановы плата за абыходжанне з цвёрдымі камунальнымі адходамі ў дачыненні да жылых памяшканняў, якія знаходзяцца ва ўласнасці і (або) у валоданні і карыстанні плацельшчыкаў жыллёва-камунальных паслуг, у якіх адсутнічаюць зарэгістраваныя па месцы жыхарства грамадзяне, уносіцца зыходзячы з нарматыву адукацыі цвёрдых камунальных адходаў на аднаго плацельшчыка жыллёва-камунальных паслуг па субсідаваных тарыфах для насельніцтва.
Дадзеная норма абумоўлена наступным.
Згодна з пунктам 8 артыкула 17 Закона Рэспублікі Беларусь 20 ліпеня 2007 г. «Аб абыходжанні з адходамі» ўласнікі адходаў спажывання абавязаны прыняць меры па іх дастаўцы ў санкцыянаваныя месцы захоўвання адходаў. У адпаведнасці са схемай абыходжання з камунальнымі адходамі, якая зацвярджаецца мясцовым выканаўчым і распарадчым органам для канкрэтнага населенага пункта Рэспублікі Беларусь, санкцыянаваным месцам захоўвання адходаў спажывання для грамадзян можа быць або спецыяльна ўладкаваная пляцоўка з кантэйнерамі, або спецыяльны транспартны сродак (смеццявоз) пры падамавым аб'ездзе прыватных домаўладанняў.
Такім чынам, грамадзяне, якія маюць ва ўласнасці жылыя дамы, не маюць права адмовіцца ад аказання паслугі па вывазе, абясшкоджванні і перапрацоўцы цвёрдых камунальных адходаў па наступных падставах:
свае адходы спажывання грамадзяне абавязаны размяшчаць у санкцыянаваных месцах часовага захоўвання (у кантэйнерах на спецыяльна абсталяваных пляцоўках або ў спецыяльных транспартных сродках);
даць грамадзянам санкцыянаваныя месцы часовага захоўвання адходаў спажывання ў населеных пунктах могуць толькі арганізацыі жыллёва-камунальнай гаспадаркі, якія ажыццяўляюць дзейнасць па абыходжанні з камунальнымі адходамі, у тым ліку іх збор і вываз у санкцыянаваныя месцы размяшчэння;
паслуга па вывазе і абясшкоджванні цвёрдых бытавых адходаў з'яўляецца асноўнай жыллёва-камунальнай паслугай;
у выканаўцы, арганізацыі жыллёва-камунальнай гаспадаркі, адсутнічае тэхнічная магчымасць на практыцы не аказваць названую паслугу канкрэтнаму спажыўцу;
арганізацыі жыллёва-камунальнай гаспадаркі абавязаны ажыццяўляць выдаленне ўсіх адходаў спажывання, якія ўтвараюцца ў населеных пунктах, у тым ліку з мэтай забеспячэння санітарна-эпідэміялагічнай бяспекі, абавязаны ажыццяўляць вываз адходаў, размешчаных у несанкцыянаваных месцах.
Улічваючы вышэйпададзенае, у адпаведнасці з Законам адмова ўласніка жылога дома ад яго заключэння не вызваляе яго ад абавязку ўнясення платы за дадзеную асноўную жыллёва-камунальную паслугу.
Звяртаем увагу, што, так як ўстанаўленне нарматываў адукацыі цвёрдых камунальных адходаў ўваходзіць у кампетэнцыю мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў, міністэрствам лістом ад 18 лютага 2015г. № 06-19 / 341 прапаноўвалася мэтазгодным разгледзець магчымасць ўстанаўлення асобнага нарматыву адукацыі цвёрдых камунальных адходаў для жылых дамоў, якія знаходзяцца ў сельскай мясцовасці, у якіх адсутнічаюць зарэгістраваныя (якія пражываюць) грамадзяне, і якія выкарыстоўваюцца ў летні перыяд у мэтах вырошчвання пладовых, ягадных, агароднінных, дэкаратыўных і іншых сельскагаспадарчых культур, стварэння ўмоў для адпачынку і вольнага часу, задавальнення іншых патрэбаў.
З уступленнем у сілуз 1 студзеня 2016 г. Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 31 снежня 2015 г. № 535 «Аб прадастаўленні жыллёва-камунальных паслуг» (далей – Указ)змяніўся склад асноўныхжыллёва-камунальных паслуг . Пры гэтым паслуга па вывазе, абясшкоджванні і перапрацоўцы цвёрдых камунальных адходаў перайменавана ў паслугу па абыходжанні з цвёрдымі камунальнымі адходамі.
У цяперашні час нарматыўныя прававыя акты прыводзяцца ў адпаведнасць з тэрміналогіяй Указа.
Першы намеснік Міністра А.Р.Паскробка
Мінпрыроды ажыццяўляе меры па рэалізацыі адзінай дзяржаўнай палітыкі ў галіне абыходжання з адходамі, забяспечвае распрацоўку і выкананне планаў і мерапрыемстваў па абыходжанні з адходамі.
Сумесна з тэрытарыяльнымі органамі Мінпрыроды пастаянна вядзецца работа па ажыццяўленні дзяржаўнага кантролю за абыходжаннем з адходамі, недапушчэннем пахавання другасных матэрыяльных рэсурсаў, па выяўленні несанкцыянаваных месцаў размяшчэння адходаў, а таксама праводзяцца аналіз наяўнасці зацверджаных і ўзгодненых ва ўстаноўленым парадку схем абыходжання з камунальнымі адходамі і аптымізацыя раённых схем абыходжання з адходамі.
У 2017 годзе аб'ём утварэння адходаў вытворчасці ў Рэспубліцы Беларусь склаў 55,5 млн тон. З агульнага аб'ёму адукацыі адходаў вытворчасці найбольш значны аб'ём адукацыі буйнатанажных адходаў: галітавых адходаў і шламов галітавых глініста-солевых – каля 37,3 млн. т; фосфагіпсу – 713,85 тыс. т.
Утварэнне адходаў вытворчасці на тэрыторыі Беларусі адбываецца нераўнамерна. Без уліку галітавых адходаў, глініста – солевых шламаў і фасфагіпсу, 22,48% адходаў утвараецца на прадпрыемствах, размешчаных у Магілёўскай вобласці; 19,57% – у Мінскай; 17,94% – у г.Мінску; 13,72% – у Гомельскай; 13,41% – у Гродзенскай; 8,5% – у Брэсцкай; 4,38% - у Віцебскай вобласці.
Пры гэтым узровень выкарыстання адходаў вытворчасці (без уліку галітавых адходаў і глініста-солевых шламов) складае парадку
90 %. Необходимо отметить, что в 2017 году предприятиями республики проведено более 1400 мероприятий, направленных на сокращение объемов образования и (или) накопления отходов производства.
Мінпрыроды каардынуе работу па рэалізацыі ў Рэспубліцы Беларусь палажэнняў Стакгольмскай Канвенцыі аб стойкіх арганічных забруджвальніках і Базельскай Канвенцыі аб кантролі за трансгранічным перамяшчэннем небяспечных адходаў і іх выдаленнем.
У мэтах рэалізацыі палажэнняў Стакгольмскай Канвенцыі аб стойкіх арганічных забруджвальніках 27 чэрвеня 2011 г.быў прыняты Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 271 «Аб зацвярджэнні Нацыянальнага плана выканання абавязацельстваў, прынятых Рэспублікай Беларусь па рэалізацыі палажэнняў Стакгольмскай Канвенцыі аб стойкіх арганічных забруджвальніках, у 2011 – 2015 гадах», стратэгічнай мэтай якога з'яўлялася забеспячэнне аховы здароўя чалавека і навакольнага асяроддзя ад уздзеяння стойкіх арганічных забруджвальнікаў. У рамках рэалізацыі нацыянальнага плана акрамя іншых мерапрыемстваў было ліквідавана Слонімскае пахаванне непрыдатных пестыцыдаў.
У цяперашні час продпрограммой 3 "зварот са ўстойлівымі арганічнымі забруджвальнікамі «Дзяржаўнай праграмы» ахова навакольнага асяроддзя і ўстойлівае выкарыстанне прыродных рэсурсаў» на 2016 – 2020 гады", зацверджанай пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 17 сакавіка 2016 года № 205, зацверджаны да рэалізацыі шэраг задач па бяспечным абыходжанні са ўстойлівымі арганічнымі забруджвальнікамі (фарміраванне і ўдасканаленне нарматыўнай базы ў галіне абыходжання са ўстойлівымі арганічнымі забруджвальнікамі; абыходжанне з непрыдатнымі пестыцыдамі, у тым ліку якія змяшчаюць ўстойлівыя арганічныя забруджвальнікі, абыходжанне з абсталяваннем, матэрыяламі і адходамі, якія змяшчаюць Поліхлараваныя біфенілы; стварэнне хіміка-аналітычнай базы для выканання вымярэнняў стойкіх арганічных забруджвальнікаў і маніторынг іх утрымання ў навакольным асяроддзі; маніторынг стану здароўя насельніцтва ў сувязі з уздзеяннем стойкіх арганічных забруджвальнікаў; скарачэнне выкідаў стойкіх арганічных забруджвальнікаў у выніку іх ненаўмыснай вытворчасці і іншае).
У мэтах выканання патрабаванняў Базельскай Канвенцыі аб кантролі за трансгранічным перамяшчэннем небяспечных адходаў і іх выдаленнем, а таксама ў сувязі з утварэннем Мытнага саюза Рэспублікі Беларусь, Рэспублікі Казахстан і Расійскай Федэрацыі, Мінпрыроды прымае ўдзел у выпрацоўцы мерапрыемстваў па збліжэнні мер нетарыфнага рэгулявання ў экалагічнай сферы (у частцы трансгранічнага перамяшчэння адходаў).
У рамках Пратакола аб мерах нетарыфнага рэгулявання ў дачыненні да трэціх краін (Дадатак № 7 да Дагавора аб Еўразійскім эканамічным саюзе ад 29 мая 2014 года) і Рашэння Калегіі Еўразійскай эканамічнай камісіі ад 21.04.2015 № 30 Мінпрыроды ажыццяўляе выдачу дазвольных дакументаў на трансгранічнае перамяшчэнне адходаў.
У рамках рэалізацыі Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 01.09.2010 № 450 «Аб ліцэнзаванні асобных відаў дзейнасці» Мінпрыроды ажыццяўляе ліцэнзаванне дзейнасці, звязанай з уздзеяннем на навакольнае асяроддзе ў частцы выкарыстання адходаў 1-3 класа небяспекі, абясшкоджвання, пахавання адходаў.
Каталог інфармацыйных памятак аб правілах абыходжання з адходамі спажывання
Беларуская мова 
Русский